به نقل از «ایران اکونومیست»

هنر ساختن و نواختن عود ثبت جهانی شد

تاریخ انتشار: ۹ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۰۷۱۰۹

«هنر ساختن و نواختن عود» به‌عنوان هجدهمین عنصر میراث‌فرهنگی ناملموس ایران در هفدهمین نشست کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس یونسکو در پرونده‌ای مشترک، به نام ایران و سوریه ثبت جهانی شد.

به‌گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایران اکونومیست، در سومین روز از هفدهمین نشست کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس در شهر رباط مراکش از ۶ تا ۱۲ آذرماه ۱۴۰۱ در حال برگزاری است، هنر ساختن و نواختن عود به‌عنوان هجدهمین عنصر میراث‌فرهنگی ناملموس مشترک ایران با سوریه به ثبت جهانی رسید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ساز عود از روزگاران باستان، یادآور وفاق میان اقوامی است که بیش از ۲ هزار سال در کنار یکدیگر می‌زیستند

عود یک ساز زهی زخمه‌ای با قدمت دیرین در ایران و خاورمیانه و یکی از مهم‌ترین سازهای بم مضرابی ایرانی است که هم در گروه‌نوازی‌های موسیقی کلاسیک ایرانی و هم در تک‌نوازی‌ بسیار کارآمد است. این ساز مانند بسیاری از دیگر سازهای زخمه‌ای، روی پای نوازنده قرار می‌گیرد و نوازنده با یک دست به انگشت‌گذاری روی وترها و با دست دیگر با مضراب به ساز نواختن می‌پردازد. بیشتر انواع این ساز دارای ده زه است که به‌صورت جفت بسته می‌شوند.

حضور ساز عود از روزگاران باستان تا دوران معاصر در نقش‌برجسته‌ها، دیوان شاعران و نگاره‌ها برای یادآوری همگرایی و وفاق میان اقوام و ملیت‌هایی است که بیش از ۲ هزار سال در کنار یکدیگر می‌زیستند.

کاسه صدای این ساز، گلابی‌شکل، نسبتاً بزرگ و دسته آن معمولاً کوتاه است (در مناطق مختلف با ابعادی متفاوت) به‌طوری‌که وترها بیشتر روی کاسه طنینی امتداد دارند.

توانایی‌های ساز عود شامل حجم صوتی قابل‌ توجه به‌ویژه در محدوده صدای بم، اجرای نت‌های همزمان، استفاده از امکان رنگ‌آمیزی صوتی گوناگون و اجرای تکنیک‌های مختلف است. همچنین در ایران، قابلیت اجرای ردیف موسیقی دستگاهی را نیز دارد.

این ساز بخصوص در مناطق جنوب ایران در طیف گستردهای از رویدادها و آیین‌ها از جمله عروسی‌ها، رویدادهای فرهنگی، جشن‌ها، جشنواره‌ها، گردهمایی‌های خانوادگی و ... مورد استفاده قرار می‌گیرد و در استان‌های خوزستان، بوشهر و هرمزگان یکی از عناصر هویتی محسوب می‌شود که در ایجاد همدلی بین بختیاری‌ها و عرب‌های ایرانی نقش مهمی ایفا می‌کند.

این عنصر توسط همه جوامع با هر پیشینه و طبقه اجتماعی صرف نظر از سن، جنسیت، اعتقاد مذهبی یا منشا قومی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از ایران ۶ پرونده برای ثبت جهانی در هفدهمین نشست کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس بررسی می‌َشود که شامل پرورش کرم ابریشم و تولید سنتی ابریشم برای بافندگی (مشترک با افغانستان، آذربایجان، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان)، هنر سوزن‌دوزی ترکمن (ترکمن‌دوزی) (مشترک با ترکمنستان)، هنر ساختن و نواختن عود (مشترک با سوریه)، یلدا/چله (مشترک با افغانستان)، هنر ساختن و نواختن رباب (مشترک با تاجیکستان و ازبکستان) و مراسم مهرگان (مشترک با تاجیکستان) است.

مستندات ارائه شده برای این نشست شامل ۲۴ گزارش در مورد یک عنصر درج شده در فهرست حفاظت فوری، ۴۲ گزارش در مورد اجرای کنوانسیون ۲۰۰۳ و در مورد وضعیت فعلی عناصر ثبت شده در فهرست معرف توسط کشورهای عضو در اروپا، چهار نامزدی در فهرست حفاظت فوری، ۴۶ نامزد برای فهرست معرف، پنج پیشنهاد برای ثبت اقدامات حفاظتی خوب و یک درخواست برای کمک بین‌المللی است.

بیشتر بخوانید

آثار ناملموس ایران که جهانی شده‌اند

آیین باستانی و کهن نوروز و ردیف‌های موسیقی سنتی ایران در سال ۲۰۰۹ (۱۳۸۸)، آئین پهلوانی و زورخانه‌ای، هنر نمایشی آئینی تعزیه، مهارت فرش‌بافی کاشان، مهارت فرش‌بافی فارس و موسیقی بخشی‌های خراسان شمالی در سال ۲۰۱۰ (۱۳۸۹)، دانش سنتی لنج‌سازی و دریانوردی در خلیج فارس و نقالی، قصه‌گویی اجرایی ایرانی در سال ۲۰۱۱ (۱۳۹۰)، آئین قالی‌شویان مشهد اردهال در سال ۲۰۱۲ (۱۳۹۱)، فرهنگ پخت نان لواش و آئین نوروز (با تکمیل پرونده) برای دومین بار در سال ۲۰۱۶ (۱۳۹۵)، هنر ساختن و نواختن کمانچه، چوگان، بازی سوار بر اسب همراه با روایت‌گری و موسیقی در سال ۲۰۱۷-(۱۳۹۶) و ساختن و نواختن دو تار ایرانی در سال ۲۰۱۹- (۱۳۹۸) و هنر نگارگری (مینیاتور) و آیین زیارت کلیسای تادئوس مقدس ۲۰۲۰ (۱۳۹۹) شانزده اثری هستند که تاکنون در فهرست میراث ناملموس یونسکو به ثبت رسیده‌اند و اکنون با ثبت برنامه ملی پاسداری از هنر سنتی خوشنویسی ایران ۲۰۲۱ (۱۴۰۰)، ایران در این فهرست جهانی دارای هفده اثر ثبت شده است.

میراث‌فرهنگی ناملموس به تولیدات و فرایندهای فرهنگی مانند: آیین‌ها، هنرها، ترانه‌ها، آواها و نواها، موسیقی‌ها، رویدادها، مهارت‌ها و توانمندی‌هایی گفته می‌شود که در میان مردم و یا یک قوم در یک منطقه خاص جغرافیایی مرسوم بوده و با گذشت زمان، نسل‌به‌نسل و سینه‌به‌سینه به عنوان گنجینه‌ای ارزشمند به دوران معاصر یک ملت به ارث می‌رسد و همچنان به عنوان یک عنصر و ارزش فرهنگی توسط مردم ترویج، حفاظت و پاسداری می‌شود.

آثار و بناهای تاریخی و باستانی، تولیدات هنرهای‌ سنتی، چشم‌اندازهای طبیعی، بخشی از دارایی‌های فرهنگی، در گروه آثار و محصولات فرهنگی ملموس قرار دارند، که یا در قالب یک محوطه باستانی ثبت و حفاظت می شوند، یا برای نگهداری به عنوان اموال فرهنگی در موزه ها قرار دارند. اما آثار فرهنگی ناملموس شکل‌هایی از فرهنگ به‌شمار می‌روند که اگر چه قابلیت ثبت و ضبط دارند، اما قابلیت ذخیره در یک محل فیزیکی مانند موزه را ندارند و به واسطه ویژگی‌های ذاتی و خاص خود، قابل انتقال، تکرار و تجربه‌کردن هستند.

  منبع: خبرگزاری ایرنا برچسب ها: ازبکستان ، سوریه ، مینیاتور ، یونسکو

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: ازبکستان سوریه مینیاتور یونسکو میراث فرهنگی ناملموس ثبت جهانی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۰۷۱۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برگزاری ۲۵۰ برنامه به مناسبت هفته میراث فرهنگی در گیلان

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان گفت: ۲۵۰ برنامه در هفته میراث فرهنگی و روز جهانی موزه‌ها طراحی و برنامه‌ریزی شده است.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از گیلان، ولی جهانی امروز _یکشنبه نهم اردیبهشت_ اظهار کرد: روز جهانی موزه‌ها و هفته میراث فرهنگی بهترین فرصت برای معرفی ظرفیت‌های فرهنگی تاریخی استان گیلان به منظور حفاظت بهتر و گسترده‌تر از آن‌ها است.

وی با بیان اینکه در هفته میراث فرهنگی و روز جهانی موزه‌ها ۲۵۰ برنامه طراحی و برنامه‌ریزی شده است، افزود: افتتاح و بهره‌برداری از بناهای تاریخی که طی سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ مورد مرمت قرار گرفته از دیگر برنامه‌های پیش‌بینی‌شده در این هفته است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان خاطرنشان کرد: بازدید رایگان از موزه‌ها و اماکن فرهنگی تاریخی استان، افتتاح پروژه‌های مرمت و احیای بناهای تاریخی در سطح استان، تقدیر از میراث‌بانان و برگزاری رویداد تخصصی افتتاح موزه مردم‌شناسی رودبار بخشی از برنامه‌های پیش‌بینی شده در این هفته میراث فرهنگی است.

جهانی اضافه کرد: افتتاح دفاتر خدمات مسافرتی، نمایشگاه باستان‌شناسی و نمایش اشیای شاخص و کمتر دیده شده، برگزاری جشنواره بهار نارنج ثبت ملی استان و دیدار با چهره‌های شاخص فرهنگی و مذهبی از دیگر برنامه‌های پیش‌بینی‌شده در این هفته است.‌

وی تصریح کرد: برنامه‌هایی ویژه این هفته از جمله پاکسازی آثار و محوطه‌های تاریخی سطح استان، برگزاری نشست‌های تخصصی، کارگاه‌های آنلاین و حضوری آموزشی، نمایشگاه‌ها، تجلیل از مفاخر و میراث‌بانان حوزه میراث فرهنگی، تورهای آشناسازی برای دانش‌آموزان، دانشجویان، مدیران و سازمان‌های مردم نهاد انجام خواهد شد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان با قدردانی از مقام عالی دولت در گیلان گفت: استانداری و دستگاه‌های اجرایی استان تعامل خوبی با حوزه میراث فرهنگی دارند و اعتبار خوبی برای سه حوزه تخصصی تخصیص داده شده که بخش عمده این تخصیص مربوط به مرمت و بازسازی بناهای تاریخی است.

کد خبر 748691